Khi đến gần cao điểm của Năm Phụng Vụ, chúng ta được Phụng
Vụ chuẩn bị cách sâu sắc để bước vào Mầu Nhiệm Vượt Qua của việc Chúa Kitô chịu
chết và sống lại. Đặc biệt, Thánh Lễ Vọng
Phục Sinh tối Thứ Bảy Tuần Thánh cho chúng ta toàn cảnh của cuộc đời người Kitô
Hữu, trong những mong chờ và hy vọng mỗi ngày.
Vậy mỗi Thánh Lễ mà chúng ta cử hành hằng tuần giúp chúng ta mừng mầu
nhiệm Phục Sinh và sự sống đời đời như thế nào?
Lời Nguyện Nhập Lễ
Lạy
Thiên Chúa toàn năng hằng hữu, Chúa đã muốn cho Đấng cứu chuộc loài người phải
sống kiếp phàm nhân và chịu khổ hình thập giá để nêu gương khiêm nhường cho
thiên hạ noi theo. Xin cho chúng con biết
đón nhận bài học Người để lại trong cuộc thương khó, và được thông phần vinh
quang phục sinh với Người. Người là
Thiên Chúa hằng sống và hiển trị cùng Chúa, hiệp nhất với Chúa Thánh Thần đến
muôn đời.
CÂU HỎI GỢI Ý
1. Biến
cố nào trong năm qua là quan trọng nhất đối với bạn (mất việc làm, lập gia
đình, có con, người thân qua đời …?) Bạn
có thấy yếu tố “chết đi và sự sống mới” trong những biến cố đó không? Chia sẻ cảm nghiệm của bạn.
2. Trong
Tam Nhật Vượt Qua năm nay – Thứ Năm, Thứ Sáu và Thứ Bảy Tuần Thánh – bạn muốn cầu
nguyện cho điều gì hay cho ai? Tại sao?
3. Bạn
đã từng tham dự Lễ Vọng Phục Sinh chưa?
Nếu chưa, lý do tại sao? Nếu đã
tham dự rồi, phần nào trong Thánh Lễ bạn thích nhất?
BÀI SUY NIỆM
Trong năm, chu kỳ Phụng vụ trình bày cho chúng ta những
câu chuyện về cuộc đời Đức Giêsu. Chúng
ta cùng tưởng niệm mầu nhiệm Đức Kitô đến sống giữa chúng ta như một con người,
cuộc đời và sứ vụ của Ngài khi còn sống trên trần gian, cái chết và sự sống lại,
và việc Chúa Thánh Thần ngự đến. Khi
chúng ta tưởng niệm Đức Giêsu một cách tích cực, dần dần cuộc đời của mỗi người
chúng ta cũng đi sâu vào mầu nhiệm sự sống, sự chết và phục sinh của Ngài. Câu chuyện cuộc đời của Ngài cũng dần trở
thành câu chuyện cuộc đời của chính mỗi người chúng ta. Những Môn đệ Ngài kêu gọi, hay Hội Thánh Ngài
thiết lập không những chỉ hiện hữu cách đây vài ngàn năm ở một phương trời nào
rất xa xôi, nhưng còn rất thật, rất sống động hôm nay và là một phần của cuộc đời
chúng ta hôm nay.
Mỗi năm chúng ta lại mừng các ngày lễ và mùa Phụng vụ theo
chu kỳ. Dù cùng là những ngày lễ và mùa
lễ đó, nhưng chúng ta cử hành khác hơn năm trước một ít. Mỗi năm, chúng ta đem vào việc cử hành phụng
vụ thêm một ít kinh nghiệm sống, cùng đón mừng nhiều niềm vui mới, và cùng cố
nguôi ngoai những nỗi đau buồn mới. Mầu
nhiệm của Đức Kitô sẽ gặp chúng ta ở những điểm gặp gỡ mới mỗi năm, và bước vào
cuộc đời chúng ta một cách mới mẻ hơn năm trước.
Giáo Hội chỉ cho chúng ta thấy cao điểm của một năm Phụng
Vụ là Tam Nhật Phục Sinh: một mầu nhiệm thống nhất được trải ra trong ba ngày cử
hành, mầu nhiệm Đức Kitô chịu chết và sống lại.
Ba ngày cực thánh đó là Thứ Năm Tuần Thánh, Thứ Sáu Tuần Thánh và Phục
Sinh (gồm ngày Lễ Vọng tối Thứ Bảy).
“Tam Nhật Phục Sinh bắt đầu từ Thánh lễ tối Thứ Năm tưởng
niệm buổi tiệc ly, đạt tới cao trào tại Thánh lễ Vọng Phục Sinh, và kết thúc bằng
Giờ Kinh Phụng Vụ chiều Chúa Nhật Phục Sinh” (General Norms of the Liturgical
Year and the Calendar, 19). Các Thánh Lễ
Chúa Nhật Phục Sinh vang vọng lại sự vui mừng hoan hỷ của việc Phục Sinh Đức
Kitô, nhưng Thánh Lễ Vọng Phục Sinh (tối Thứ Bảy), cũng là Thánh Lễ Phục Sinh đầu
tiên, mới là cao điểm của Tam Nhật.
Tại
sao có Lễ Vọng?
Tại sao Giáo hội ấn định cao cao điểm của Tam Nhật Thánh
là đêm Vọng Phục Sinh thay vì các Thánh Lễ trong ngày Chúa Nhật Phục Sinh?
Thánh Lễ Vọng Phục Sinh quả thật là một nghi thức huy
hoàng vô cùng. Ngọn lửa mới thắp lên những
ngọn nến giữa bóng đen đêm tối, nhiều bài đọc trong Phụng vụ Lời Chúa, lời kinh
Alleluia được vang lên sau một thời gian dài vắng tiếng, Phúc Âm của câu chuyện
Phục Sinh, việc cử hành Bí Tích Rửa Tội và Thêm Sức, và mọi người lập lại lời
tuyên xưng đức tin lúc rửa tội – tất cả để dẫn đến cử hành Phụng vụ Thánh Thể -
tất cả đánh động một cách sâu xa đến tất cả các gian quan con người của chúng
ta. Tuy nhiên, đêm Vọng Phục Sinh còn có
ý nghĩa sâu xa hơn cả những nghi thức huy hoàng đó.
Các nghi thức Vọng Phục Sinh có từ thời sơ khai của Giáo
hội. Nó là nghi thức cổ xưa nhất trong
các nghi thức Phụng vụ trong một năm.
Ban đầu, nghi thức Vọng Phục Sinh này là cử hành mừng lễ Phục Sinh duy
nhất. Dù những chứng cứ lịch sử cho rằng
những nghi thức này hình thành từ thế kỷ thứ hai, thật ra nó có nguồn gốc còn
xưa hơn nữa. Mãi đến thế kỷ thứ năm,
Giáo hội mới tăng thêm những Thánh Lễ trong ngày Chúa Nhật Phục Sinh để có thể đáp
ứng nhu cầu con số giáo dân tham dự quá đông.
Ý nghĩa sâu xa của các nghi thức Phụng vụ đêm Vọng Phục
Sinh là chính ở tính chất “vọng đợi,” tính chất canh thức,” thời gian mong chờ
Đấng Kitô Phục Sinh đến với chúng ta và dẫn chúng ta vào ánh sáng mới và cuộc sống
vĩnh cữu. Thánh Augustine diễn tả ý
nghĩa này thật sắc xảo: Trong đêm Vọng Phục Sinh, các tín hữu không phải mong
chờ Chúa sống lại từ cõi chết, tưởng như xác Ngài vẫn còn nằm trong mồ. Hành động canh thức thật ra là tượng trưng của
cả cuộc đời đức tin chúng ta. Bài suy niệm
Tin Mừng sau đây lưu lại từ thời xưa nói lên ý nghĩa của đêm Canh Thức: “Việc
chúng ta mừng lễ mỗi năm không chỉ đơn thuần là tưởng nhớ lại một sự kiện của
dĩ vãng; nó thúc đẩy sự tham gia tích cực của chúng ta ở hiện tại; chúng ta
tham gia bằng đời sống đức tin của mình, và đó là những gì việc mừng lễ đêm Vọng
Phục Sinh tượng trưng. Cả cuộc đời chúng
ta giống như một đêm dài chờ đợi trong bóng tối, trong suốt thời gian chờ đợi
đó, Giáo hội vẫn không ngừng canh thức, mong đợi sự trở lại của Thiên Chúa như
đã hứa.
Lễ Mừng
Chiến Thắng
Trong lịch sử Giáo hội xa xưa, việc canh thức mong chờ sự
trở lại của Thiên Chúa quan trọng vô
cùng, nhất là thời Giáo hội sơ khai. Thật
ra hôm nay, chúng ta vẫn còn đang cầu nguyện mong đợi ngày trở lại của Đức Kitô
như vậy mỗi khi chúng ta cử hành Phụng Vụ Thánh Thể.
Chúng ta nghe lời nhắc nhớ này trong Thánh Lễ, ở nghi thức
Rước Lễ, sau khi đọc kinh Lạy Cha, vị chủ tế đọc: “đang khi chúng con mong đợi
niềm hy vọng hồng phúc, và ngày trở lại của Đức Kitô, Chúa chúng con.” Chúng ta cũng được nhắc nhớ đến vinh quang Đức
Kitô khi đọc kinh “Lạy Chiên Thiên Chúa, xin thương xót chúng con,” và khi vị
chủ tế nhắc nhở: “phúc cho ai được mời đến dự tiệc Chiên Thiên Chúa.” Đây là những lời của thánh Gioan, tác giả
sách Khải Huyền. Những lời này giúp
chúng ta nhớ đến thị kiến về Chiên Con toàn thắng đang ngự trên ngai uy
linh. Chúng ta được mời gọi tham dự vào
vinh quang chiến thắng của Ngài như đã được viết trong sách Khải Huyền: “Và
thiên thần nói với tôi: ‘Hãy viết xuống: phúc cho ai được mời đến dự tiệc của
Chiên Thiên Chúa” (Khải Huyền 19: 9).
Có thể chúng ta đã nghe những lời này quá nhiều lần,
nhưng chúng ta có hiểu ý nghĩa của nó chăng?
Ý nghĩa thần học ở đây rất sâu sắc, một thần học của sự phục sinh của hy
vọng và là lời hứa cho cả thế giới, thần học của đời sống vĩnh cữu. Bữa tiệc Thánh Thể chỉ là dạo màn, một dấu chỉ
và sự chuẩn bị cho bữa tiệc vĩ đại huy hoàng trên Thiên đàng, và chiến thắng
vinh quang của Đức Kitô trên tội lỗi và sự chết. Khi chia sẻ cùng một tấm bánh, chúng ta như
nói lên rằng chúng tôi đặt niềm hy vọng mình vào sự chiến thắng cuối cùng của
Thiên Chúa.
Bí Tích Thánh Thể là một lời nhắc nhớ với niềm xác tín rằng,
Đức Kitô hiển trị ở đời này và cả đời sau.
Chúng ta tin tưởng ở Ngài. Dù biết
có những lúc chúng ta không thấy được rõ ràng lắm trong bóng tối của “đêm canh
thức” cuộc đời, nhưng nếu chúng ta vẫn giữ vững niềm tin, một ngày kia chúng ta
sẽ được đối diện với vinh quang Chúa (1 Thêxalônica 4: 13-18).
Một
Niềm Hy Vọng Để Chia Sẻ
Ở mức độ cá nhân, sự Phục Sinh của Đức Kitô đem đến cho mỗi
người chúng ta, qua việc cử hành Phụng Vụ Thánh Thể, một niềm hạnh phúc trường
tồn và một đời sống tràn đầy ơn sủng với Thiên Chúa không bao giờ kết
thúc. Nhưng lời hứa ban sự sống đời đời
đó không chỉ là mầu nhiệm ở mức độ cá nhân.
Đó là cái gì tất cả chúng ta cùng mong chờ và hy vọng một ngày nào đó sẽ
cùng được đồng hưởng với nhau. Thần học
gia Thomas Rausch, SJ, giải thích như sau: “Chúng ta không lên Thiên đàng một
mình nhưng được người khác đồng hành với mình, đó là những người đã giúp hay đã
hại chúng ta trong cuộc hành trình, đó là những cuộc đời đã đan móc vào cuộc đời
của mình trong một mạng lưới không thể nào tách rời nhau được.”
Sự phục sinh của Đức Giêsu Kitô cũng ban tặng cho trái đất
một món quà khác. Bởi vì Đức Kitô đã phục
sinh, chúng ta có thể vững tin rằng lời hứa về một “trời mới và đất mới” sẽ
thành hiện thực (xem Khải Huyền 21: 1).
Khi chúng ta cầm trong tay “hoa mầu của ruộng đất” – bánh và rượu – với
tất cả lòng kính trọng, chúng ta cùng hướng nhìn về viễn tượng trong tương lai,
nơi Thiên Chúa sẽ canh tân cả mọi thụ tạo, thoát khỏi số phận sẽ bị lụn tàn, chết
chóc và tiêu hủy. Lời hứa này sẽ thành
hiện thực, và mầu nhiệm Thánh Thể cho chúng ta nếm thử tương lai tuyệt diệu đó.
CÂU HỎI THẢO LUẬN
1. Ý tưởng
nào từ bài suy luận này làm bạn suy nghĩ nhiều nhất hay làm bạn ngạc nhiên nhất?
2. Khi
tham dự Thánh Lễ, bạn cảm thấy mình liên hệ với những người đã sống và chết trước
mình như thế nào? Ý thức liên hệ này ảnh
hưởng đến việc bạn cử thành Thánh Lễ ra sao?
3. Tại
sao chúng ta phải bao gồm yếu tố toàn vũ trụ, toàn thiên nhiên và trái đất
trong niềm hy vọng cuộc sống đời đời?
Mong đợi một “trời mới và đất mới” có ý nghĩa gì đối với bạn?
4. Chương
trình chia sẻ đức tin trong nhóm nhỏ này gần kết thúc, bạn có lời nguyện đặc biệt
nào muốn chia sẻ cho những người trong nhóm không?
CÁC BÀI ĐỌC
Nghi thức Rước Lá
Matthêu
21: 1-11
Thánh Lễ
Isaia
50: 4-7
Thánh
Vịnh 22
Philiphê
2: 6-11
Matthêu
26:14 – 27:66
Lời Nguyện Hiệp Lễ
Lạy
Chúa, tại bàn tiệc Thánh Thể, Chúa đã cho chúng con được thỏa chí toại
lòng. Nhờ Con Một Chúa chịu khổ hình thập
giá, Chúa làm cho chúng con tin tưởng vững vàng sẽ được ơn cứu độ, thì nhờ mầu
nhiệm Người đã phục sinh, xin cho chúng con đạt tới quê trời như lòng hằng mong
ước. Người hằng sống và hiển trị muôn đời. Amen.
